🐂 Babka Jajowata Odchudzanie Forum

Z wysyłką od 37,93 zł. Dostępny. -20% TANIEJ z kuponem MANADA20. Swanson Tri-Fiber Complex 3 Błonnik 100 kaps. - Opis i dane produktu. Suplement diety Swanson Tri-Fiber Complex zawiera 3 składniki; Psyllium (babka płesznik), otręby owsiane i pektyny jabłkowe. Produkt ten powstał, by dostarczać błonnika pokarmowego, który spożywany

Suplementy diety na odchudzanie Nadwaga i otyłość, to ogromny problem epidemiologiczny w większości krajów rozwiniętych gospodarczo – można je zaliczyć do epidemii XXI wieku. W Stanach Zjednoczonych ponad 54% dorosłej populacji cierpi na nadwagę, a ponad 22% ma otyłość. W Polsce, niestety, statystyki są podobne. Obliczono także, że Amerykanie wydają ponad 30 miliardów dolarów rocznie na różne programy odchudzające i preparaty wspomagające odchudzanie. Otyłość jest wynikiem przedłużającego się stanu zaburzonego bilansu energetycznego, kiedy to energia spożyta przekracza energię wydatkowaną. Nadmiar ten gromadzi się w organizmie pod postacią tkanki tłuszczowej. Należy podkreślić, że spożywanie w ciągu dnia jedynie 100 kcal więcej (odpowiada to mniej więcej 1 łyżce oleju lub kromce chleba z masłem) w stosunku do ilości kalorii spalonych może stać się, w ciągu roku, przyczyną przyrostu masy ciała o około 5 kg. Na wydatek energetyczny organizmu składają się trzy elementy: Spoczynkowa przemiana materii, Aktywność fizyczna, Termiczny efekt żywności. Termiczny efekt żywności – oznacza energię zużytą podczas spożywania, trawienia, wchłaniania i metabolizowania żywności. Jak wynika z tego zestawienia najwięcej energii pochłania spoczynkowa przemiana materii (RMR) – czyli wszystkie zjawiska fizjologiczne, które zachodzą w organizmie w czasie spoczynku. Zależy ona od wielu czynników, od płci i wieku. Warto zwrócić uwagę, że począwszy od ok. 18. roku życia RMR obniża się o 2–3% na każdą dekadę życia. U kobiety z natury będzie ona niższa o 5–10% niż u mężczyzny o tym samym wzroście i masie ciała. Jak wynika z doświadczenia, leczenie otyłości nigdy nie będzie efektywne bez zmiany nawyków żywieniowych, kontroli ilości spożywanych kalorii i zwiększenia aktywności fizycznej. Często jednak jest to bardzo trudne i żmudne, co sprawia, że zarówno pacjenci, jak i lekarze szukają różnych środków, aby wesprzeć proces odchudzania. Obecnie dostępnych jest wiele suplementów diety reklamowanych jako środki wspomagające redukcję masy ciała. Trzeba mieć jednak świadomość, że większość suplementów diety zalecanych jako ułatwiających odchudzanie nie ma naukowo udowodnionego działania. Przed omówieniem suplementów diety wykorzystywanych do redukcji masy ciała należy wspomnieć, że w organizmie wydzielanych jest wiele substancji/hormonów, które mają wpływ na regulację łaknienia i sytości oraz wydatku energetycznego, a tym samym na wartość bilansu energetycznego. Są one produkowane przez komórki różnych układów organizmu, a efektem ich działania może być zmniejszenie bądź zwiększenie łaknienia, a także zmniejszenie bądź zwiększenie wydatku energetycznego. Niektórym ziołowym suplementom przypisuje się działanie ułatwiające odchudzanie, gdyż ich czynne składniki mają właściwości zbliżone do hormonów obniżających łaknienie lub zwiększających wydatek energetyczny. Suplementy na odchudzanie Babka jajowata (Plantago ovata, psyllium). W lecznictwie wykorzystuje się jej nasienie bogate we włókno pokarmowe i substancje śluzowe. Zawiera mieszaninę obojętnych i kwaśnych polisacharydów, a stosunek w niej błonnika rozpuszczalnego do nierozpuszczalnego wynosi 70/30. Babka jajowata znajduje głównie zastosowanie jako środek przeczyszczający. Działa też jako wypełniacz żołądka, dlatego bywa zalecana jako środek wspomagający odchudzanie. Rodrigez i wsp. nie stwierdzili jednak istotnej różnicy w redukcji masy ciała w grupie przyjmującej psyllium w porównaniu z grupą placebo. Przed zażyciem psyllium konieczne jest rozpuszczenie go w wodzie. Zaleca się przyjmować je 30 min przed posiłkami. Przy stosowaniu psyllium ważne jest dobre nawodnienie organizmu. Trzeba pamiętać, że może ono hamować wchłanianie leków, dlatego też nie należy ich przyjmować w odstępie krótszym niż godzina od zażycia psyllium. Czasem zioło to może dawać reakcje nadwrażliwości. Dziurawiec (Hypericum perforatum) zwany też zielem Św. Jana może znaleźć zastosowanie w okresie odchudzania ze względu na swoje działanie antydepresyjne i przeciwlękowe. Właściwości te zawdzięcza obecności składników czynnych, takich jak hiperycyna i pseudohiperycyna. Dziurawiec podnosi stężenie serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN), dzięki czemu wzmaga uczucie sytości. Najczęściej stosowany jest jego ekstrakt standaryzowany na zawartość hiperycyny (0,3%) – 500–1000 mg na dzień. Linde i wsp. przeprowadzili analizę 1008 pacjentów z łagodną i średniociężką postacią depresji i stwierdzili, że skuteczność wyciągu z dziurawca w leczeniu depresji jest porównywalna ze skutecznością syntetycznych antydepresantów, przy czym działania uboczne (zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zawroty głowy, suchość w ustach, reakcje alergiczne) przy stosowaniu dziurawca występowały u 10,8% osób, a u stosujących farmakoterapię w 35,9%. Należy podkreślić, że dziurawiec nie może być stosowany razem z lekami antydepresyjnymi. Wpływa on także na metabolizm cyklosporyny, zmniejszając jej biodostępność, co nabiera szczególnego znaczenia u pacjentów po przeszczepie narządów, gdyż zwiększa to u nich ryzyko odrzucenia przeszczepu. Dziurawiec obniża również stężenie digoksyny i amitryptyliny w organizmie w wyniku przyspieszenia ich metabolizmu (indukcja glikoproteiny P i CYP2C9 odpowiednio). Istotne jest także to, że dziurawiec może wchodzić w interakcję z tyraminą (aminą wazoaktywną). W wyniku tej interakcji może dochodzić do gromadzenia się tyraminy w organizmie, która, gdy jest obecna w nadmiarze, staje się niebezpieczna – może wywołać tachykardię, zaostrzenie choroby wieńcowej lub silne bóle głowy. Zaleca się więc, aby w okresie stosowania dziurawca unikać spożywania produktów bogatych w tyraminę – szczególnie czerwonego wina, serów, piwa, drożdży i marynowanych śledzi. Ponadto, u osób wrażliwych, dziurawiec może wywołać uczulenie na światło. Przy jego stosowaniu lepiej unikać ekspozycji na promienie słoneczne, a także solarium. Garcynia kambodżańska (Garcinia cambogia) jest źródłem kwasu hydroksycytrynowego (HCA). HCA jest inhibitorem enzymu katalizującego konwersję koenzymu A do acetylo-koenzymu A (acetylo-CoA), który jest niezbędny do syntezy kwasów tłuszczowych, cholesterolu i trójglicerydów. HCA hamuje więc lipogenezę, sprzyja syntezie i magazynowaniu glikogenu w wątrobie, co przyspiesza odczucie sytości. Prawdopodobnie zwiększa termogenezę (procesy związane z wytwarzaniem ciepła w organizmie). Właściwości garcynii kambodżańskiej mogą więc wspomagać odchudzanie. Taki efekt obserwowano w niektórych badaniach, ale są również prace, w których nie stwierdzono różnicy w redukcji masy ciała pomiędzy grupą przyjmującą to ziele a grupą placebo. Ziele to było uważane za bezpieczne dla zdrowia, jednak w ostatnich latach pojawiły się opisy przypadków zapalenia wątroby u osób przyjmujących suplementy diety, zawierające garcynię kambodżańską. Gorzka pomarańcza (Citrus aurantium) jest źródłem alkaloidów o aktywności agonistów adrenergicznych receptorów α i β. Typowym ich przykładem jest synefryna i octopamina. Synefryna (oxidrina) jest aminą sympatykomimetyczną strukturalnie podobną do noradrenaliny. Dzięki zawartości wymienionych wyżej składników gorzka pomarańcza zwiększa termogenezę. Jednakże potwierdzenie jej korzystnego wpływu na redukcję masy ciała wymaga dalszych badań. Wpływ składników czynnych gorzkiej pomarańczy na układ adrenergiczny (część autonomicznego układu nerwowego) może mieć także działanie niekorzystne, objawiające się wzrostem ciśnienia tętniczego krwi, a także zaburzeniami rytmu serca. Szczególną ostrożność w przyjmowaniu gorzkiej pomarańczy powinny zachować osoby z nadciśnieniem tętniczym i innymi chorobami układu krążenia. W jednej z prac zwrócono również uwagę, że gorzka pomarańcza jest inhibitorem izoenzymu cytochromu P450 (CYP) 3 A4, o miernej sile działania, jednak fakt ten może mieć czasem znaczenie kliniczne, gdyż przez ten sam enzym metabolizowanych jest wiele innych leków. Gorzka pomarańcza może zwiększać ryzyko wystąpienia działań ubocznych takich leków, jak leki przeciwnadciśnieniowe – felodipinum, losartan, verapamil; leki antydepresyjne – amitryptylina, buspiron, sertralina, a także statyny i sibutramina. U osób wrażliwych gorzka pomarańcza może wywołać uczulenie na światło. Griffonia simplicifolia jest afrykańską rośliną należącą do rodziny roślin strączkowych. Jej ziarna są mniejsze od ziaren kawy. Jest ona źródłem naturalnego 5-hydroksytryptofanu (5’HTP) – aminokwasu, który łatwo przechodzi z krwi do mózgu i tam jest przekształcany w serotoninę. Serotonina jest ważnym neurotransmiterem powodującym odczucie sytości i zadowolenia. Tak więc Griffonia simplicifolia może wesprzeć proces odchudzania przez zmniejszenie apetytu, a szczególnie, jak się przypuszcza, dzięki zmniejszeniu łaknienia na węglowodany. Griffonia może wywołać objawy uboczne pod postacią – zaparć, wzdęć, nudności i senności. Podczas jej stosowania nie należy przyjmować leków antydepresyjnych z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI, selective serotonin reuptake inhibitor), gdyż może to wywołać uczucie niepokoju, splątanie, biegunkę, tachykardię, aż do wystąpienia tzw. zespołu serotoninowego1. Teoretycznie 5-HTP [ może również wchodzić w interakcję z zolpidemem – lekiem nasennym, gdyż obserwowano występowanie halucynacji u osób przyjmujących zolpidem i leki serotoninergiczne. Guarana (Paullinia cupana) to roślina pnąca, której nasiona od wieków są stosowane przez Indian zamieszkujących Amerykę Południową, jako środek zwiększający żywotność, zmniejszający łaknienie, przeciwbiegunkowy. Głównym ich składnikiem jest guaranina, substancja identyczna z kofeiną. Jak wynika z tabeli 4, procentowa zawartość kofeiny w produktach z guarany jest wyższa niż w napojach takich jak kawa czy herbata. Ze względu na zawartość kofeiny guarana wykazuje właściwości zwiększające przemianę materii, tak pożądane u osób walczących z nadwagą. Trzeba jednak pamiętać, że może ona wywoływać również działania uboczne – podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi, kołatanie serca, bezsenność, niepokój oraz zaparcia. Guma guar jest włóknem pokarmowym pochodzącym z indyjskiej rośliny Cyamopsis tetragonolobus. Najczęściej wchodzi w skład preparatów wspomagających odchudzanie. W lecznictwie wykorzystuje się jej nasiona. Guma guar ma działanie przeczyszczające i hamujące apetyt. Jednak metaanaliza M. Pittlera i wsp. nie wykazała istotnego wpływu gumy guar na redukcję masy ciała. Donoszono o poważnych działaniach ubocznych gumy guar pod postacią niedrożności przewodu pokarmowego. Ma huang (Ephedra sinica) jest to roślina z rodziny przęślowatych, z wyglądu podobna do skrzypu. Jej głównymi aktywnymi składnikami są alkaloidy – efedryna i pseudoefedryna. Efedryna jest substancją pobudzającą ośrodkowy układ nerwowy, hamuje apetyt, zwiększa podstawową przemianę materii, jednak obecnie nie zaleca się jej jako środka odchudzającego. W kilku badaniach, co prawda, stwierdzono, że może ona intensyfikować proces odchudzania, ale gdy jest podawana łącznie z kofeiną. Niestety, zaobserwowano również, że ziele to wykazuje poważne działania uboczne – zaburzenia rytmu serca, wzrost ciśnienia krwi, zawały serca i udary mózgu. W 2004 r. FDA (Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków) wydała opinię, że produkty zawierające efedrynę nie powinny być stosowane, a od kwietnia 2004 r. sprzedaż suplementów zawierających Ma huang w USA jest zabroniona. Senes (strączyniec, senna, Cassia). Ziele to bywa reklamowane jako środek wspomagający odchudzanie. Natomiast w rzeczywistości jego właściwości polegają na działaniu przeczyszczającym, co czasami może być korzystne również u osób z nadwagą. Zaleca się krótkotrwałe przyjmowanie senesu (nie dłużej niż przez 10 kolejnych dni), gdyż długotrwałe stosowanie może prowadzić do zahamowania pracy jelit, a także obniżenia stężenia potasu we krwi. Osoby chorujące na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Crohna, z zapaleniem uchyłków jelita, nie powinny stosować senesu. Chitosan jest pochodną chityny, której głównym źródłem są pancerze skorupiaków. Ma on właściwości żywicy jonowymiennej. Po przyjęciu doustnym chitosan rozpuszcza się w kwaśnym środowisku żołądka. Powstaje żel, który ma zdolność wiązania cząsteczek tłuszczu. Efektem tego ma być wchłonięcie mniejszej ilości energii z pokarmu, a także zmniejszenie stężenia cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Jednakże w jednym z badań nie stwierdzono istotnego wpływu chitosanu na wchłanianie tłuszczu – zawartość tłuszczu w stolcu w grupie osób przyjmujących chitosan zwiększyła się o 4,5%, przyjmującej orlistat (inhibitor lipazy) – o 42%. Z czterech badań randomizowanych, podwójnie ślepych prób – w jednym wykazano istotnie większą redukcję masy ciała po zastosowaniu chitosanu, w stosunku do grupy placebo. Ze względu na to, że chitosan wykazuje właściwości wiążące istnieje możliwość wiązania przez niego, w przewodzie pokarmowym, mikroelementów i witamin, a także leków. W związku z tym, inne suplementy mineralne, witaminowe oraz leki należy przyjmować 3–4 godziny przed lub po zażyciu chitosanu. Należy pamiętać, że osoby z alergią na skorupiaki nie powinny przyjmować kapsułek z chitosanem. Czasami chitosan może wywołać biegunkę lub zaparcia. Chrom występuje w kilku postaciach. Najczęstszą jest forma sześciowartościowa i trójwartościowa, jednocześnie są to formy o zupełnie odmiennych właściwościach. Chrom sześciowartościowy to chrom stosowany w przemyśle i uznany za toksyczny. Przy krótkotrwałym stosowaniu może on wywołać astmę i zapalenie oskrzeli, przy długotrwałym – jest czynnikiem rakotwórczym dla skóry i układu oddechowego. Jego toksyczność dla tkanek wynika z bardzo łatwego przechodzenia do komórki i z silnych właściwości utleniających. W komórce ulega on redukcji do formy trójwartościowej. W czasie tego procesu dochodzi do powstania reaktywnych form tlenu (RFT), które reagują z DNA komórki i wywierają efekt genotoksyczny. Chrom trójwartościowy przenika znacznie gorzej do komórki niż chrom sześciowartościowy (około 1000 razy wolniej). W komórce ulega on redukcji do chromu dwuwartościowego, co również powoduje powstanie RFT, ale stres oksydacyjny tym wywołany ma znacznie mniejsze nasilenie niż powstały wskutek redukcji chromu (6+). Analiza ponad 200 badań nad genotoksycznością chromu (3+) wykazała, iż w dawkach powszechnie stosowanych nie jest on cytotoksyczny. W końcu lat 70. zeszłego wieku zaobserwowano, że u pacjentów żywionych całkowicie pozajelitowo występują zaburzenia tolerancji glukozy oraz wysokie stężenia cukru nie reagujące na leczenie insuliną. Ustąpienie tych zaburzeń uzyskano dopiero po suplementacji chromem. Dalsze badania wykazały, że chrom warunkuje prawidłowe działanie insuliny. Wchodzi on w skład czynnika tolerancji glukozy (GTF – glucose tolerance factor). GTF stymuluje aktywność insuliny, łącząc się bezpośrednio z nią lub jej receptorami. Efektem tego działania jest poprawienie tolerancji glukozy. Wydaje się, że bezpośredni wpływ chromu na wielkość redukcji masy ciała jest raczej niewielki, aczkolwiek w niektórych badaniach wykazywano istotnie większą redukcję masy ciała u osób przyjmujących chrom w porównaniu z grupą placebo. Chrom może wywierać korzystny efekt w postaci zmniejszenia apetytu na słodycze. Przyjmowanie chromu może się okazać szczególnie korzystne u osób z cukrzycą i innymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Inulina jest oligosacharydem, czyli węglowodanem złożonym (powstającym z fruktozy), opornym na trawienie. Stanowi rodzaj włókna pokarmowego. Występuje naturalnie w takich produktach, jak: karczochy, cykoria, cebula, szparagi, czosnek, banany i jęczmień. Obecnie w przemyśle spożywczym inulina jest uzyskiwana z korzeni cykorii i dodawana do produktów (mleko, napoje mleczne, sery, desery, produkty piekarnicze) jako wypełniacz lub zamiennik tłuszczu. Bywa również dodawana do preparatów wspomagających odchudzanie, ze względu na właściwości wypełniające przewód pokarmowy. Inulina należy do tzw. prebiotyków, czyli substancji, które stymulują rozwój korzystnej flory bakteryjnej, czego efektem jest regulacja wypróżnień. Spożywanie inuliny może być szczególnie korzystne u osób z wysokim stężeniem trójglicerydów i cholesterolu we krwi, gdyż, jak wykazywano w niektórych badaniach, obniża ona ich stężenie. Zalecana dawka inuliny to 3–6 g na porcję. Trzeba jednak zaznaczyć, że wrażliwość na obecność inuliny w pożywieniu jest różna. U niektórych osób spożycie nawet 30 g tego składnika nie będzie dawało żadnych objawów ze strony jelit, u innych zaś spożycie poniżej 10 g będzie nieakceptowalne z powodu wzdęć, gazów i biegunek. Nie notowano działań ubocznych inuliny niebezpiecznych dla zdrowia człowieka. Pochodną inuliny jest oligofruktoza, która jest dodawana do żywności jako zamiennik cukru. L-karnityna powstaje w organizmie z lizyny i metioniny w wątrobie i nerkach. Umożliwia ona przejście długołańcuchowych kwasów tłuszczowych przez błonę mitochondriów do ich wnętrza. Jest to konieczny etap w ich przemianach, aby mogły one ulec oksydacji (utlenieniu) i służyć jako źródło energii. Należy podkreślić, że L-karnityna działa na poziomie komórkowym. Zdania na temat zasadności suplementacji L-karnityną są podzielone. Są badania, w których stwierdzano, że przyjmowanie tego suplementu powodowało redukcję masy tkanki tłuszczowej i zwiększało masę mięśniową. W innych badaniach nie zaobserwowano żadnego istotnego wpływu L-karnityny na redukcję masy ciała. W badaniach tych nie notowano działań ubocznych L-karnityny. Naturalnymi jej źródłami są produkty mleczne i mięso. Podstawą postępowania w dążeniu do redukcji masy ciała jest zmiana nawyków żywieniowych i systematyczna aktywność fizyczna. W działaniach tych może być wykorzystany suplement diety w postaci spalaczy tłuszczu czyli tabletek na odchudzanie. Warto jednak sięgać po produkty oparte o składniki mające potwierdzoną skuteczność, takie jak w rankingu suplementów diety na odchudzanie - Babka jajowata łuska. Babka jajowata występuje w basenie Morza Śródziemnego, w północnej Afryce oraz zachodniej Azji, jest uprawiana w Indiach i Pakistanie. W naturalnym środowisku znaleźć ją można w Hiszpanii i na Wyspach Kanaryjskich. PROZDROWOTNE ŁUSKI Babka jajowata, z łacińskiego Plantago ovata, jest rośliną, która ma ^{Babka Płesznik i Jajowata, 200 g. Babka Płesznik i Jajowata to ziołowy suplement diety o działaniu oczyszczającym jelita i usprawniającym trawienie. Skład Babka Płesznik i Jajowata: 80% nasiona babki płesznik (Plantago psyllium), 20% babki jajowatej (Plantago ovata). Zawartość soli wynika z obecności naturalnie występującego sodu. Zawartość poszczególnych składników roślinnych w przeliczeniu na zalecane do spożycia dwie porcje produktu dziennie (4 łyżeczki) wynosi odpowiednio: nasiona babki płesznik 11,2 g, łuska babki jajowatej 2,8 g. Właściwości: Babka Płesznik i Jajowata to preparat zawierający naturalny błonnik, który wspiera oczyszczanie jelit, sprzyja prawidłowemu trawieniu, przywraca oraz reguluje naturalny rytm wypróżnień. W efekcie Babka Płesznik i Jajowata warunkuje prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, pomaga w utrzymaniu właściwej masy ciała, wspomagając przemianę materii oraz hamując nadmierny apetyt. Ponadto pomaga kontrolować poziom cholesterolu we krwi. Przeznaczenie: Suplement do stosowania w celu uzupełnienia codziennej diety w błonnik, dla osób dorosłych i młodzieży od 12 roku życia. Przeciwwskazania: Nie zaleca się stosowania produktu u dzieci poniżej 12 roku życia oraz u kobiet w ciąży i karmiących, a także w przypadku chorób układu pokarmowego, niedrożności jelit, ciężkiej cukrzycy i podczas silnych biegunek, którym towarzyszy gorączka. Dawkowanie: 2 łyżeczki mieszanki zalać 200 ml. schłodzonej, przegotowanej wody, wody mineralnej, mleka lub soku owocowego, odstawić na około 10 minut do spęcznienia i powstania kleiku, po czym spożyć. Jeść 2 porcje w ciągu dnia. Uwagi: Nie przekraczać dziennej porcji spożycia. Trzymać w temperaturze pokojowej, w miejscu suchym i nienasłonecznionym, poza zasięgiem małych dzieci. Pamiętać, że żaden suplement nie zastąpi zróżnicowanej diety i zdrowego stylu życia.}

NOW FOODS BABKA PŁESZNIK 700mg Błonnik pokarmowy. od Super Sprzedawcy. Postać. kapsułki. 79, 00 zł. zapłać później z. sprawdź. 87,99 zł z dostawą. Produkt: NOW FOODS BABKA PŁESZNIK 700mg Błonnik pokarmowy.

Babka jajowata to roślina, która ma szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie. Jest cennym źródłem błonnika, który pozytywnie wpływa na problemy z przewodem pokarmowym. Lecznicze działanie wykazują przede wszystkim jej nasiona i łupiny, zwane także łuskami. Ich właściwości prozdrowotne sprawiają, że babka jajowata jest wartościowym suplementem diety. Co to jest babka jajowata? Babka jajowata (Plantago ovata Forssk.) jest rośliną uprawianą w celu zbierania nasion, które mają właściwości lecznicze. Naturalnym środowiskiem jej występowania jest basen Morza Śródziemnego, zwłaszcza Hiszpania, ponieważ roślina ta lubi tereny słoneczne z dostępem do wody. Osiąga niewielkie rozmiary, a jej kuliste kwiatostany przypominają walcowate kłosy i przybierają barwę jasnozieloną lub jasnożółtą. Babka jajowata ma charakterystyczne owłosione liście o lancetowatym kształcie. Niestety zdarza się, że po kontakcie ze skórą wywołują one uczulenie lub podrażnienie. Jest to roślina bardzo ceniona w medycynie naturalnej i ziołolecznictwie, najwięcej dobroczynnych właściwości wykazują jej łupiny (łuski) oraz nasiona. Nasiona babki jajowatej Owoc babki jajowatej to torebka, w której znajdują się małe jasnobrunatne i łódeczkowate nasiona, które są źródłem naturalnych antyoksydantów. Owocostany babki jajowatej są zbierane, a następnie młócone oraz suszone, najlepiej w warunkach naturalnych. Prócz błonnika zawierają także: proteiny, tłuszcze, aukubinę, fitosterole. Łupina (łuska) babki jajowatej Łupina (łuska) babki jajowatej, która okala nasiona jest bogata w kwaśne związki śluzowe, które mają silne działanie przeczyszczające. To właśnie dzięki błonnikowi łupina (łuska) babki jajowatej może pochłaniać wodę i toksyny. Po napęcznieniu wspiera proces usuwania złogów jelitowych, dzięki zmiękczeniu masy zalegającej w jelitach. Właściwości babki jajowatej Zarówno łupiny (łuski) babki jajowatej, jak i jej nasiona są znakomitym środkiem, który wspomaga pracę jelit. Wykazując właściwości przeczyszczające, jednocześnie powodują zmiękczenie stolca, a także zwiększenie objętości całej masy jelitowej. Właśnie to naciskanie na ściany jelit sprawia, że poprawia się ich perystaltyka, co ułatwia wypróżnianie. Równocześnie babka jajowata działa także przeciwbiegunkowo, ponieważ wchłania nadmiar płynów z masy jelitowej. Jednak dzięki swoim właściwościom babka jajowata polecana jest nie tylko na biegunki i zaparcia, wykazuje także działanie: obniżające cholesterol, ciśnienie krwi i cukier, zwalczające hemoroidy, niwelujące żylaki (zwłaszcza po zabiegach i operacjach), wspomagające zaburzenia trawienia, osłonowe i prebiotyczne, odchudzające (zapewnia uczucie sytości). Dzięki korzystnemu wpływowi na rytm wypróżnień babka jajowata oczyszcza organizm z toksyn i szkodliwych substancji. Dodatkowo duże ilości błonnika wspierają także odchudzanie. Ma to związek nie tylko z szybszą przemianą materii, ale również z zwiększonym uczuciem sytości, gdyż błonnik pęcznieje w żołądku. Warto pamiętać też, że dzięki niemu węglowodany wchłaniają się wolniej. Jak stosować babkę jajowatą? Babkę jajowatą można przyjmować w formie sproszkowanej, jako roztwór doustny lub w postaci granulek bądź tabletek farmakologicznych. Jednak warto łupiny (łuski) wraz z nasionami stosować w sposób naturalny razem z napojami i posiłkami. Dobrze sprawdzą się jako składniki i dodatki do: zup, sosów, jogurtów, płatków śniadaniowych, owoców, sałatek. Z babki jajowatej można także zrobić napar, zalewając łyżkę nasion gorącą wodą. Po ostygnięciu powstały napój można wypić. Równie skuteczny jest także odwar, czyli zagotowane nasiona. Dawkowanie babki jajowatej Babkę jajowatą można przyjmować w porcjach 5-10 gramów nawet trzy razy dziennie. Co ważne, bez względu na przyjętą formę babki należy ją przyjmować wraz z płynami i popić dużą ilością wody, aby mogła napęcznieć i wytworzyć prozdrowotny śluz. W przeciwnym razie może powodować zaparcia. Przeciwwskazania do stosowania babki jajowatej Babka jajowata bardzo rzadko powoduje skutki uboczne lub reakcje alergiczne. Zalecana jest dzieciom, dorosłym, osobom starszym i kobietom w ciąży. Jednak nie należy jej stosować przy niezdiagnozowanych bólach brzucha oraz nagłą zmianą wypróżnień, która utrzymuję ponad 2 tygodnie. Jeśli dolegliwości utrzymują się lub nasilają należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Ponadto konsultacji lekarskiej może wymagać równoległe stosowanie niektórych leków, gdyż babka może obniżać ich wchłanianie. Najlepiej przyjmować je w półgodzinnym odstępie czasowym od spożycia babki jajowatej. Gdzie kupić babkę jajowatą? Nasiona i łupiny babki jajowatej dostępne są w różnych formach. Można je kupić w aptekach stacjonarnych i internetowych, sklepach ze zdrową żywnością, a także w niektórych drogeriach. Cena to około 20 zł za 500 g zarówno za łuski, jak i nasiona. Babka jajowata a babka płesznik Babka płesznik i babka jajowata są często ze sobą mylone. Czym się właściwie różnią? Są to odmienne rośliny, które rosną w innych warunkach. Babka jajowata wybiera wilgotne, dobrze nasłonecznione tereny, natomiast płesznik to odmiana afrykańska. Jednak pod względem zdrowotnym ich działanie jest bardzo do siebie zbliżone – obie wpływają pozytywnie na trawienie dzięki wysokiej zawartości błonnika. Czasami stosowane są jako zamiennik. Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na temat zdrowia i zdrowego stylu życia, zapraszamy na nasz portal ponownie!

Nasiona babki jajowatej wspierają odchudzanie. Badania potwierdziły właściwości nasion babki jajowatej, które ułatwiają wypróżnianie i pozbycie się zalegających pozostałości pokarmu z jelit. Wykazały również, że ich regularne spożywanie przyspiesza metabolizm.

^{... Początkujący Szacuny 0 Napisanych postów 38 Na forum 7 lat Przeczytanych tematów 996 Witam piszę z takim zapytaniem bo jestem na diecie i zamiast chudnąć przybieram rozpiszę mniej więcej co jem w ciągu dnia i liczę na waszą pomoc... I-śniadanie 8:00 koktajl ( 125g kefir, 100g truskawki, 15g inulina,5g stewia,10g siemie lniane babka jajowata płesznik, łyżeczka alg, łyżeczka guarany, łyżeczka maca, 20g odżywki białkowej hydro) II obiad 14:00 koktajl (125g wody kokosowej, 100g 15 g babka jajowata płesznik,20g osteoplast plamisty,łyżeczka alg,łyżka cynamonu) III kolacja 19:00 kolacja ( warzywa :sałata lodowa ogórek pomidor rzodkiew wszystko razem 100g + dip walden farms) Między posiłkami podjadam najczęściej ogórki kiszone lub jakieś inne warzywo, wieczorami zdarza się napić jakiegoś słodkiego likieru Co do napojów to jest herbata zielona 1 kawa czarna i to na tyle aktywność fizyczna minimalna Bardzo proszę o pomoc jakieś racjonalne wyjaśnienie tego Ekspert SFD Pochwały Postów 686 Wiek 32 Na forum 11 Płeć Mężczyzna Przeczytanych tematów 13120 Wyjątkowo przepyszny zestaw! Zgarnij 3X NUTLOVE 500 w MEGA niskiej cenie! KUP TERAZ ... Ekspert Szacuny 127 Napisanych postów 3175 Na forum 11 lat Przeczytanych tematów 45613 ile powinno się spożywać zależy od celu jaki chcemy osiągnąć,czy na prawdę tak ciężko jest przeczytać tematy podwieszone w dziale odżywianie?nawet wcześniej ktoś Ci jakieś linki jak chcesz gotową dietę bo Ci się nie chce nic szukać to wejdź na tam układają diety ... Ekspert Szacuny 961 Napisanych postów 11343 Wiek 3 lata Na forum 16 lat Przeczytanych tematów 190887 Wrzuć dietę w takiej formie : i wypełnij ankietę , aktywność fizyczna też jest ważna bez niej ciężko będzie. Pozdrawiam ... Początkujący Szacuny 0 Napisanych postów 38 Na forum 7 lat Przeczytanych tematów 996 ... Początkujący Szacuny 0 Napisanych postów 38 Na forum 7 lat Przeczytanych tematów 996 Tylko ten program nie uwzględnia wielu produktów które napisałam w pierwszym wpisie bardzo proszę to też wziąść pod uwagę ... Początkujący Szacuny 2 Napisanych postów 52 Wiek 43 lat Na forum 6 lat Przeczytanych tematów 401 czy to prawda ze ty zjadasz 331 kcal dziennie? Widze ze masz sporo super foods, z jakiegos konkretnego powodu? ... Początkujący Szacuny 0 Napisanych postów 38 Na forum 7 lat Przeczytanych tematów 996 Potrzebuje analizy dlaczego przybieram na takiej diecie ? ... Ekspert Szacuny 3607 Napisanych postów 30895 Wiek 32 lat Na forum 11 lat Przeczytanych tematów 293654 nawet jakbyś wrzuciła wszystko z wypiski to ta dieta jest skrajnie niskokaloryczna, powoduje zwolnienie metabolizmu i odkładanie tłuszczu + dodatkowo jest bardzo szkodliwa dla zdrowia np. układu hormonalnego przez niską podaż choćby tłuszczu ... Początkujący Szacuny 2 Napisanych postów 52 Wiek 43 lat Na forum 6 lat Przeczytanych tematów 401 dla mnie ta twoja dieta to wygada tak: odrobina kefiru, woda z cukrem, woda. to gorsze niz glodowka, pomijajac fakt ze glodowka nie jest dieta odchudzajaca. mozliwe ze brak efektu to samoobrona organizmu a ten cukier z owocow jakos cie przy zyciu trzyma. na surowce mozna zyc z warzyw i owocow ale dzienna podaz kalorii to przynajmniej 2500 do 3000 kcal a nie 300. u ciebie to wyglada po prostu jakbys nic nie jadla ate wszystkie super foods mialy cie wyszczuplic tak same z siebie Zmieniony przez - grawitacja w dniu 2015-10-28 18:30:06 ... Ekspert Szacuny 19070 Napisanych postów 9744 Wiek 45 lat Na forum 6 lat Przeczytanych tematów 345157 Odpowiedź na pytanie "dlaczego nie chudnę" znajdziesz tu: Głodówką dorobić się możesz jedynie poważnych problemów ze zdrowiem i efektu jojo w przyszłości. Jeżeli faktycznie ważysz (jak w profilu) 55 kg przy wzroście 172 cm to jesteś na granicy niedowagi. Fajną sylwetkę buduje się jedząc normalnie i zdrowo i ćwicząc. Waga to nie jest jedyny wyznacznik formy - można bez zmiany wagi poprawić wygląd i proporcje sylwetki, tylko trzeba się odżywiać i ruszać a nie głodzić. Polecam jeszcze: ... Początkujący Szacuny 0 Napisanych postów 38 Na forum 7 lat Przeczytanych tematów 996 Nie mam pojęcia na temat żywienia taka prawda czy możecie mi pomóc podać przykładowy jadłospis na 1 dzień taki bardzo was proszę o pomoc zależy mi na tkance mięśniowej wiem że wątków takich jest miliony na forach ale ja bardzo bym chciała indywidualną pomoc :) Bardzo dziękuję za artykuły napewno też się przydają a jeśli ktoś się skusi o pomoc mi to napewno na tej podstawie i podstawie tych artykułów postaam się coś sama stworzyć i wam się pochwalić Pozdrawiam ... Początkujący Szacuny 2 Napisanych postów 52 Wiek 43 lat Na forum 6 lat Przeczytanych tematów 401 Musisz zadbac zeby w kazdym posilku byly bialka, wegle i tluszcze. Nie odwazaj salaty ogorkow i pomidorow, w ogole tego typu warzyw jedz ile chcesz. Wylicz sobie twoje dzienne zapotrzebowanie. Ile masz wzrostu i ile wazysz teraz? Zmieniony przez - grawitacja w dniu 2015-10-29 09:51:46}

Αሴ λοпсυռ ህякаσал
ጿօφθйθስиքа γероጸ вፋстሶ

Kol-Pol Babka Jajowata 5kg – sprawdź opinie i opis produktu. Zobacz inne Układ pokarmowy i trawienie, najtańsze i najlepsze oferty. Suplementy na odchudzanie ^{Babka jajowata to wartościowa roślina o szerokim zastosowaniu, ceniona przez zwolenników medycyny naturalnej. Jej ojczyzną są Wyspy Kanaryjskie. Posiada charakterystyczne lancetowate, lekko owłosione liście, jednak najcenniejszą częścią tego niezwykłego zioła są łuski stanowiące bogate źródło błonnika. Łuski babki jajowatej (zwane również zamiennie łupinami) okalają jej niewielkie nasiona i nie bez powodu są kluczowym składnikiem wielu naturalnych kosmetyków, zawiesin, czy suplementów diety. Jakie są najważniejsze właściwości tej uniwersalnej rośliny i w jaki sposób najlepiej ją stosować? Właściwości lecznicze łuski babki jajowatej Babka jajowata jest ceniona przede wszystkim ze względu na zawartość naturalnego błonnika, tak ważnego w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu (jego niedobór często powoduje problemy z wypróżnianiem). Łuska babki jajowatej zawiera mnóstwo związków śluzowych ( arabinozę, galaktozę, ksylozę, kwas glukuronowy), które mają dobroczynny wpływ na pracę układu trawiennego pobudzając perystaltykę stosowanie łuski tej wyjątkowej rośliny może przynieść znaczącą ulgę osobom borykającym się z przewlekłymi zatwardzeniami, wzdęciami i hemoroidami. Babka jajowata może również okazać się pomocna w procesie odchudzania (błonnik pęczniejąc w żołądku daje uczucie sytości i hamuje tym samym apetyt) i oczyszczania organizmu z toksyn – jest więc szczególnie polecana osobom chcącym zrzucić zbędne kilogramy. Zastosowanie łuski babki jajowatej Najpopularniejszą formą stosowania babki jajowatej jest sporządzenie z niej naparu. Po namoczeniu łusek (1-2 łyżki) w szklance ciepłej wody wskutek ich pęcznienia powstaje śluzowata mieszanka, którą należy pić raz dziennie. Innym sposobem wprowadzenia rośliny do naszej codziennej diety jest dodanie 10-15 g łusek do koktajli warzywnych, zup, sałatek, czy też sosów (pamiętajmy, aby zaraz po włączeniu jej do stałego menu zwiększyć ilość przyjmowanych płynów do około 2 l dziennie).Mamy nadzieję, że dzięki lekturze naszego artykułu wzrośnie grono i tak licznej już grupy zwolenników babki jajowatej. Zachęcamy do odwiedzin naszego internetowego sklepu ze zdrową żywnością wszystkie osoby, które chcą zacząć stosować to dobroczynne zioło. Zapewniamy korzystne ceny, szybką wysyłkę i profesjonalne doradztwo w doborze odpowiednich produktów. Kup teraz łuski babki jajowatej Jacek Sieradz W Naturalnie Zdrowe obecny od kilku lat. Gorliwy zwolennik idei slow life i racjonalnego podejścia do spraw żywienia. W swoich wpisach opisuje zdrowe produkty i ich właściwości oraz przedstawia, jak i dlaczego warto z nich korzystać. Zagadnienia związane z szeroko pojętym zdrowym trybem życia stara się prezentować w sposób przystępny, aby nawet laik mógł czerpać z nich maksimum pożytku i informacji. Miłośnik odkrywania nowych destynacji i lokalnych smaków. Po godzinach fan westernów i oddany właściciel staffika.} babka jajowata Błonnik witalny – wartości odżywcze, zastosowanie, korzyści Błonnik to nazwa substancji pochodzenia roślinnego, zawarty głównie w warzywach, owocach i zbożach. Witam. Wiem, że babka płesznik jest bezpieczna dla dzieci i niemowląt. Nie mogę natomiast znaleźć informacji na ten temat o babce jajowatej - zatem moje pytanie: czy babka jajowata jest bezpieczna dla dzieci i niemowląt? Ja i mąż spożywamy Błonnik witalny, który składa się z babki płesznik 80% i babki jajowatej 20%, chciałabym podawać go również dzieciom, ale nie wiem czy mogę? Pozdrawiam Magda KOBIETA, 38 LAT ponad rok temu Pediatria Dietetyka Leki ziołowe Niemowlę Ziołolecznictwo Błonnik Rozwój odporności u dzieci Dzieci pojawiają się na świecie z wrodzoną odpornością, która jednak z czasem maleje. Jak przebiega rozwój układu immunologicznego u dziecka? Zapoznaj się z wypowiedzią eksperta. Ewa Kozłowska Dietetyk, Warszawa 82 poziom zaufania Witam, w żywieniu dzieci obowiązuja inne zasady - ilość błonnika jest dużo mniejsza niż w diecie dorosłego człowieka. Proszę pamiętać ze duza ilośc błonnika blokuje wchłanianie niektórych minerałów. Jeżeli dzieci maja kłopoty z zaparciami prosze wpierw skonsultować się z pediatrą. Pozdrawiam Dietetyk z ponad 20-letnim stażem. Kierownik Poradni Dietetycznej w Warszawie. 0 redakcja abczdrowie Odpowiedź udzielona automatycznie Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Czy mogę dalej stosować błonnik, karmiąc piersią? – odpowiada Mgr Adrian Kowalewski Rodzaje błonnika – odpowiada Mgr Elżbieta Sternal Herbatki dla niemowląt na wodzie bogatej w magnez – odpowiada Dr n. med. Aneta Kościołek Zastosowanie błonnika witalnego do oczyszczenia jelita – odpowiada Lek. Krzysztof Szmyt Jak długo dziecko powinno pić mleko? – odpowiada Mgr inż. Ewa Ceborska-Scheiterbauer Prawidłowy schemat żywienia 8-miesięcznego dziecka – odpowiada Mgr Patrycja Sankowska Czy ta babka może wpłynąć na antykoncepcję? – odpowiada Redakcja abcZdrowie Co można wprowadzać do diety 8-miesięcznego dziecka? – odpowiada Mgr Patrycja Sankowska Dieta dla rocznego dziecka – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Czy jest różnica między ostopestem plamistym a witalnym? – odpowiada Sylwia Ogrodowczyk artykuły Prawidłowa dieta niemowląt O tym jak powinna wyglądać dieta dla niemowląt mus Bebilon 2 to kompletna kompozycja*, zawierająca także składniki naturalnie występujące w mleku matki Artykuł sponsorowany Sytuacja, kiedy karmie Jak właściwie rozszerzać dietę dziecka? Jadłospis niemowlęcia początkowo składa się w

Keto Babka Jajowata na Allegro.pl - Zróżnicowany zbiór ofert, najlepsze ceny i promocje. Wejdź i znajdź to, czego szukasz!

ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 4 (77), 5 – 23 GRAŻYNA KRASNOWSKA, TADEUSZ SIKORA SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA S t r e s z c z e n i e Suplementy diety, w myśl obowiązujących przepisów prawa żywnościowego, definiowane są jako środki spożywcze. Stąd też wynika ich powszechna dostępność, a to powoduje wzrost zainteresowania nimi konsumentów dbających o zdrowie. Szczegółowe wymagania w stosunku do tej grupy środków spożywczych regulują przepisy wynikające z dyrektyw i rozporządzeń UE, jak i z prawa krajowego. Określają one dopuszczalne poziomy zawartości witamin i składników mineralnych oraz ich formy chemiczne, w postaci których mogą być stosowane w suplementach diety. Mniej precyzyjnie są już określone dopuszczalne ilości biologicznie aktywnych substancji pochodzenia roślinnego, w tym stosowanych również w preparatach leczniczych. Nadal prowadzone są prace badawcze obejmujące wszystkie aspekty bezpieczeństwa stosowania tych składników przez różne grupy ludności (dzieci, osoby starsze, osoby o zaburzeniach metabolicznych itp.). Za bezpieczeństwo środków spożywczych wprowadzanych do obrotu odpowiada ich producent lub dystrybutor. Muszą oni stosować się do wymagań dotyczących znakowania tych produktów, które winny zawierać na opakowaniu wyraźne określenie „suplement diety”, wskazanie zalecanej dziennej porcji do stosowania, nazwę składnika odżywczego. Suplementacja diety stanowi dobry sposób na uzupełnienie niedoborów niektórych składników w organizmie człowieka. Stwarza też możliwość wystąpienia zagrożeń dla konsumenta w przypadku nieuzasadnionego i nadmiernego spożycia tych produktów. Przy wyborze towaru klienci coraz częściej kierują się nie tylko wyglądem produktu, ale także informacjami zawartymi na opakowaniu i dopiero wtedy podejmują decyzję o jego zakupie. Suplementy diety są szczególnym rodzajem środków spożywczych, kojarzących się konsumentom z dbałością o zdrowie, ze zdrowym stylem życia itp. Dr hab. G. Krasnowska, prof. UP, Katedra Technologii Surowców Zwierzęcych i Zarządzania Jakością, Wydz. Nauk o Żywności, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul. Chełmońskiego 37/41, 51-630 Wrocław, prof. dr hab. T. Sikora, Katedra Zarządzania Jakością, Wydz. Towaroznawstwa, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków 6 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora Suplementy diety są środkami spożywczymi i muszą odpowiadać definicji żywności zawartej w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. [12], zgodnie z którą: „żywność (środek spożywczy) oznacza jakiekolwiek substancje lub produkty, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi, lub których spożycia przez ludzi można się spodziewać”. Zgodnie z definicją podaną w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006 r. [17] suplement diety to: „środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych, lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy, lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie (…), z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu prawa farmaceutycznego”. Brak szczegółowych regulacji dotyczących składników suplementów diety innych niż witaminy i składniki mineralne powoduje, że rynek tych produktów charakteryzuje się znaczną różnorodnością. Według raportu Komisji Europejskiej [2] liczba substancji stosowanych do produkcji suplementów diety wynosi ok. 400, z czego 50 % rynku suplementów diety w Unii Europejskiej stanowią witaminy i składniki mineralne. Poza witaminami i składnikami mineralnymi, pozostałe suplementy można sklasyfikować w sześciu kategoriach [2]: aminokwasy (L-arginina); enzymy – laktaza, papaina; prebiotyki i probiotyki – inulina, Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium species, drożdże; niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe – kwas gamma-linolenowy, olej rybi (DHA/EPA), olej lniany (Linum usitatissimum), olej z nasion ogórecznika (Borago officinalis); składniki roślinne – aloes (Aloe vera), ginkgo (Ginkgo biloba), ginseng (Panax ginseng), czosnek (Allium sativum), ekstrakt zielonej herbaty (Camellia sinensis), ekstrakt Garcinia cambogia, ekstrakt guarany (Paullinia cupana); inne substancje, jak: likopen, luteina, koenzym Q10, tauryna, karnityna, inozytol, glukozamina, chitozan, spirulina, izoflawony sojowe. W składzie suplementów diety występują w większości surowce roślinne tradycyjnie stosowane w Europie, w tym również surowce farmakopealne, jednak powinny być w suplementach w dawkach znacznie niższych od dawek leczniczych. Zgodnie z deklaracją producenta dostępne suplementy diety wykazują różne oddziaływania na poszczególne układy i narządy organizmu człowieka [1, 2]: wspomagają układ odpornościowy, wpływają na narządy ruchu, opóźniają procesy starzenia, wspomagają odchudzanie, wpływają na układ sercowo-naczyniowy, wspomagają układ pokarmowy, wpływają korzystnie na organizm w stanach zwiększonego wysiłku fizycznego, wspomagają prawidłowy proces widzenia, wpływają na stan skóry, włosów i paznokci. SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 7 Obowiązujące prawo żywnościowe jednoznacznie wskazuje, że produkt, który ma właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego [18], nie może być kwalifikowany jako suplement diety. Potwierdza to zarówno rozporządzenie (WE) nr 178/2002 [12], zgodnie z którym środek spożywczy nie obejmuje swoją definicją produktów leczniczych, jak i definicja suplementu diety zapisana w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. [17], która wyklucza produkty o właściwościach leczniczych. Zagadnienia te zostały doprecyzowane w kolejnych rozporządzeniach WE [11, 15, 16]. Suplementy diety mogą wykazywać działanie odżywcze lub inne fizjologiczne, natomiast produkty lecznicze działanie metaboliczne. Fakt, że często trudno rozróżnić te działania, podobna forma podawania suplementów diety i produktów leczniczych (tabletki, kapsułki) oraz podobieństwa dotyczące składu sprawiają trudności w zakresie właściwej kwalifikacji tych produktów. Problemy związane z właściwą kwalifikacją produktów leczniczych i suplementów diety spowodowały pojawienie się różnic dotyczących tej kwalifikacji w różnych państwach członkowskich. W wyniku braku pełnej harmonizacji przepisów prawa wspólnotowego w odniesieniu do suplementów diety, zwłaszcza zawierających substancje inne niż witaminy lub składniki mineralne, niekiedy może dochodzić do sytuacji, w których niektóre z państw członkowskich zezwalają na wprowadzanie konkretnego produktu do obrotu w charakterze żywności, podczas gdy ten sam produkt w innych państwach członkowskich jest klasyfikowany jako produkt leczniczy. Zgodnie z orzeczeniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości [ w celu stwierdzenia czy produkt należy zakwalifikować jako produkt leczniczy, czy jako środek spożywczy w rozumieniu prawa wspólnotowego, właściwy organ krajowy powinien rozstrzygać indywidualnie w zależności od przypadku, mając na uwadze ogół cech charakterystycznych produktu, a w szczególności: jego skład, właściwości farmakologiczne, jakie można ustalić zgodnie z aktualnym stanem wiedzy naukowej, sposób użycia, zasięg jego dystrybucji, ryzyko związane z jego stosowaniem. Celem pracy jest przedstawienie aktualnej sytuacji rynku suplementów w zakresie spełniania wymagań prawa żywnościowego w aspekcie bezpieczeństwa ich stosowania przez konsumentów. Podstawowe uregulowania prawne dotyczące suplementów diety Przepisami prawa żywnościowego wprowadzono szereg wymagań odnoszących się do jakości suplementów diety oraz ustanowiono obowiązki przedsiębiorców w związku z prowadzeniem przez nich działalności polegającej na produkcji lub wprowadzaniu do obrotu tych środków spożywczych. W prawie Wspólnoty Europejskiej są to rozporządzenia i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady [3, 4, 12, 14, 15, 16]. 8 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora Nowe przepisy uwzględniają również wykładnię zawartą w wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2005 r. w połączonych sprawach C-211/03, C-299/03 oraz C-316/03 do C-318/03, stanowiącym, że jeśli dany produkt spełnia jednocześnie kryteria suplementu diety i produktu farmaceutycznego należy stosować do niego wyłącznie wymagania określone do produktów leczniczych. W przepisach krajowych problematyka suplementów diety jest regulowana w ustawach [17, 18] i rozporządzeniach Ministra Zdrowia i Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi [7, 8, 9, 10]. W rozdziale 7. ustawy [17] określono, że suplementy diety mogą zawierać witaminy i składniki mineralne, które naturalnie występują w żywności i spożywane są jako jej część oraz inne substancje wykazujące efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny. W art. 27., ust. 2. podkreślono, że maksymalny poziom witamin i składników mineralnych oraz innych substancji, przy zwykłym stosowaniu suplementu diety, zgodnym z informacją zamieszczoną w oznakowaniu będzie bezpieczny dla zdrowia i życia człowieka. Natomiast w rozdziale 8. ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia przedstawiono procedurę wprowadzania po raz pierwszy suplementów diety do obrotu. Produkty te podlegają również innym przepisom, zarówno Wspólnoty Europejskiej, jak i krajowym, dotyczącym żywności w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 dotyczącym higieny środków spożywczych i w rozporządzeniu (WE) nr 1881/2006 ustalającym najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych. Wprowadzenie do obrotu suplementów diety nie wymaga uzyskania pozwolenia, zgodnie z przepisami prawa całkowitą odpowiedzialność za jakość zdrowotną, znakowanie, prezentację i reklamę ponosi producent lub przedsiębiorca wprowadzający środki spożywcze do obrotu, w tym suplementy diety [12]. Szczegółowe wymagania dotyczące składu suplementów diety określone zostały w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. [9] oraz zmienione rozporządzeniem z dnia 18 maja 2010 r. [10]. Zgodnie z załącznikiem nr 1 do ostatniego z ww. rozporządzeń w procesie produkcji suplementów diety mogą być stosowane witaminy: A, D, E, K, tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas pantotenowy, witamina B6, B12, kwas foliowy, biotyna, witamina C, a także składniki mineralne: wapń, magnez, żelazo, miedź, jod, cynk, mangan, sód, potas, selen, chrom, molibden, fluorki, chlorki, fosfor, bor i krzem. W rozporządzeniu określono również dozwolone formy chemiczne wymienionych witamin i składników mineralnych (zał. nr 2). W załączniku nr 3 tego dokumentu podano zalecane dzienne spożycie witamin i składników mineralnych. Ponadto, jak wynika z § 4. pierwszego z ww. rozporządzeń, poziom witamin i składników mineralnych w zalecanej przez producenta dziennej porcji spożywanego suplementu diety powinien uwzględniać: SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 9 1) górne bezpieczne poziomy witamin i składników mineralnych ustalone na podstawie naukowej oceny ryzyka, w oparciu o ogólnie akceptowane dane naukowe, uwzględniając zmienne stopnie wrażliwości różnych grup konsumentów; 2) spożycie witamin i składników mineralnych wynikające z innych źródeł diety; 3) zalecane spożycie witamin i składników mineralnych dla populacji. Maksymalny dopuszczalny poziom zawartości witamin i składników mineralnych w suplementach diety zapewnia, że stosowanie suplementu diety zgodnie z informacją zamieszczoną w oznakowaniu będzie bezpieczne dla zdrowia i życia człowieka. Dotychczas zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim, nie powstały regulacje prawne określające maksymalne poziomy witamin i składników mineralnych w suplementach diety. W Komisji Europejskiej trwają prace nad ustaleniem maksymalnych poziomów witamin i składników mineralnych w suplementach diety. W wyniku prac Komitetu Naukowego ds. Żywności (SCF) oraz innych instytucji naukowych: UK Expert Group on Vitamins and Minerals (EVM), US Institute of Medicine (IOM), ustalono najwyższe tolerowane poziomy spożycia niektórych witamin i składników mineralnych (UL) (tab. 1). Nie bez znaczenia są również obowiązki nałożone na producentów i dystrybutorów żywności, dotyczące opracowania systemu umożliwiającego śledzenie pochodzenia żywności (identyfikowalności) oraz natychmiastowego rozpoczęcia postępowania w celu wycofania z rynku żywności niespełniającej wymogów wraz z powiadomieniem właściwych organów o każdym takim przypadku [12]. Bezpieczeństwo stosowania środków spożywczych, w tym suplementów diety, ma zapewniać także rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 258/97 z dnia 27 stycznia 1997 r. [11] dotyczące nowej żywności i nowych składników żywności. Zgodnie z tym rozporządzeniem produkty i ich składniki nie stosowane w znacznym stopniu do żywienia ludzi w państwach członkowskich Unii Europejskiej przed r. traktowane są jako nowa żywność i powinny przejść procedurę dotyczącą nowej żywności (autoryzacji lub notyfikacji). Jednym z przykładów składnika o statusie nowej żywności, znajdującego się legalnie w obrocie, jest sprzężony kwas linolowy (CLA). Substancja ta jest jedną z tych, które były stosowane przed 15 maja 1997 r. w suplementach diety i jako ich składnik może dalej być stosowana. Należy podkreślić, że rozszerzenie zakresu stosowania suplementów wymaga przeprowadzenia pełnej procedury autoryzacji. Obecnie trwają procedury autoryzacji CLA w kierunku stosowania w żywności ogólnego spożycia i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego [6]. 10 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora T a b e l a 1 Najwyższy tolerowany poziom spożycia wybranych składników. The highest tolerable intake level of some selected nutrients. Składnik odżywczy Nutrient wg SCF/EFSA1) acc. to SCF/EFSA1) wg IOM1) according to IOM1) wg EVM2) according to EVM2) Biotyna [μg] Biotin – – 900 (GL w żywności) (GL in foods) Kwas foliowy) [μg] Folic acid 1000 (dotyczy tylko suplementów kwasu foliowego) (ref. only to folic acid supplements ) 1000 1000 (GL w żywności) (GL in foods) Kwas nikotynowy [mg] Nicotinic acid 10 35 (niacyna) (niacin) 17 (GL tylko w suplementach) (GL in supplements only) Amid kwasu nikotynowego [mg] Nicotinamide 900 35 (niacyna) (niacin) 560 (GL) Witamina B6 [mg] Vitamin B6 25 100 10 (SUL w żywności) (SUL in foods) Witamina C [mg] Vitamin C – 2000 – Witamina A (retinol) [μg RE] Vitamin A (retinol) 3000 (nie dotyczy kobiet po menopauzie) (does not refer to postmenopausal women) 3000 1500 (GL) β-karoten [mg] β-caroten - 25 (dla osób palących) (ref. to smokers) 7 (SUL tylko w suplementach) (SUL in supplements only) Witamina D [μg] Vitamin D 50 50 25 (GL w żywności) (GL in foods) Witamina E [mg] Vitamin E 300 1000 800 (SUL w żywności) (SUL in foods) Wapń [mg] Calcium 2500 2500 1500 (GL w żywności) (GL in foods) Fosfor [mg] Phosphorus - 4000 250 (GL w żywności) (GL in foods) Magnez [mg] Magnesium 250 (dotyczy suplementów) (ref. to supplements) 350 400 (GL w żywności) (GL in foods) Żelazo [mg] Iron - 45 17 (GL w żywności) (GL in foods) Cynk [mg] Zinc 25 40 25(SUL w żywności) (SUL in foods) Miedź [mg] Copper 5 (nie dotyczy okresu ciąży i karmienia) (does not refer to women during pregnancy and breastfeeding) 10 10 (SUL) SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 11 tab. 1 Fluor [mg] Fluoride 7 (dla dzieci powyżej 8. roku życia i dorosłych) (ref. to children above 8 years and adults) 10 - Jod [μg] Iodine 600 1100 500 (GL w żywności) (GL in addition to food) Selen [μg] Selenium 300 400 450 (SUL) Molibden [μg] Molybdenum 600 2000 - 1) określony jako UL – najwyższy tolerowany poziom / determined as UL – the highest tolerable level; 2) jest to wartość GL – tolerowany poziom / it is a GL value – tolerable level /; lub SUL – maksymalny bezpieczny poziom / or as SUL value – the max safe level. Źródło/Source: European Commission. Health & Consumer Protection Directorate-General. Orientation paper on the setting of maximum and minimum amounts for vitamins and minerals in foodstuffs. Document prepared by Directorate-General Health and Consumer Protection, July 2007. Zgodnie z obowiązującym prawem wprowadzenie do obrotu suplementu diety nie wymaga uzyskania pozwolenia, jak ma to miejsce w przypadku produktów leczniczych. Jednak podmiot wprowadzający po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej suplement diety jest obowiązany powiadomić o tym Głównego Inspektora Sanitarnego, wskazując równocześnie nazwę produktu i jego producenta oraz przedkładając wzór jego oznakowania w języku polskim. Jeżeli wprowadzany po raz pierwszy do obrotu suplement diety znajduje się już w obrocie w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, w powiadomieniu należy wskazać właściwy organ tego państwa, który został powiadomiony o wprowadzeniu tego środka spożywczego do obrotu w tym państwie, załączając równocześnie kopię uprzedniego powiadomienia lub zezwolenia. Główny Inspektor Sanitarny może przeprowadzić postępowanie mające na celu wyjaśnienie, czy wymienione w powiadomieniu suplementy diety spełniają wymagania określone w rozporządzeniu w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety, oraz czy nie mają właściwości produktu leczniczego określonego przepisami prawa farmaceutycznego. W przypadku przeprowadzania postępowania wyjaśniającego Główny Inspektor Sanitarny może zobowiązać przedsiębiorcę do przedłożenia opinii jednostki naukowej lub Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, w celu potwierdzenia, że suplement diety objęty powiadomieniem nie spełnia wymagań produktu leczniczego. Znakowanie suplementów diety Jednym z najważniejszych priorytetów Wspólnoty Europejskiej jest zapewnienie konsumentom gwarancji bezpieczeństwa zdrowotnego. W preambule rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustalającego ogólne zasady 12 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora i wymagania prawa żywnościowego, ustanawiające Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywnościowego, w pkt 2. czytamy, że: „zgodnie z polityką Wspólnoty Europejskiej powinien być zapewniony wysoki poziom ochrony życia i zdrowia ludzkiego”, natomiast w pkt. 23. podane jest że: „bezpieczeństwo i zaufanie konsumentów we Wspólnocie Europejskiej i w krajach trzecich ma najważniejsze znaczenie”. W dyrektywie 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. [3] w sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw Członkowskich odnoszących się do suplementów żywnościowych w art. 6., ust. 2. określono, że: „etykietowanie, prezentacja i reklama nie mogą przypisywać suplementom żywnościowym właściwości zapobiegawczych, leczniczych lub uzdrawiających choroby ludzkie lub odnosić się do takich właściwości”. Suplementy diety wprowadzane do obrotu, prezentowane i reklamowane są pod nazwą „suplement diety”, która nie może być zastąpiona nazwą handlową tego środka spożywczego. Jeżeli suplement diety jest oznakowany dodatkowo nazwą handlową to określenie „suplement diety” jest zamieszczane w bezpośrednim sąsiedztwie tej nazwy (art. 27., ust. 4.) [17]. Szczególne wymagania dotyczące znakowania suplementów diety określone zostały w rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. [9] w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety. Zgodnie z § 5., ust. 2. rozporządzenia, suplementy diety wprowadzane do obrotu znakuje się, umieszczając na opakowaniu następujące informacje: – określenie „suplement diety”; – nazwy kategorii składników odżywczych lub substancji charakteryzujących produkt lub wskazanie ich właściwości; – porcję produktu zalecaną do spożycia w ciągu dnia; – ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia; – stwierdzenie, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety; – stwierdzenie, że suplementy diety powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci. Ponadto znakowanie tej grupy produktów, tak jak i innych środków spożywczych, musi być zgodne z ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia, rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych oraz rozporządzeniem (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności. Według ustawy [17], znakowanie, prezentacja i reklama suplementów diety nie mogą zawierać informacji stwierdzających lub sugerujących, że zbilansowana i zróżniSUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 13 cowana dieta nie może dostarczyć wystarczających dla organizmu ilości składników odżywczych. Ponadto oznakowanie, prezentacja i reklama suplementu diety, jak każdego środka spożywczego, nie może: 1) wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności: – co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji, – przez przypisywanie środkowi spożywczemu działania lub właściwości, których nie posiada, – przez sugerowanie, że środek spożywczy posiada szczególne właściwości, jeżeli wszystkie podobne środki spożywcze mają takie właściwości; 2) przypisywać środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo odwoływać się do takich właściwości. Zasady te stosuje się również do reklamy oraz do prezentacji środków spożywczych, w tym w szczególności w odniesieniu do ich kształtu, wyglądu lub opakowania, zastosowanych materiałów opakowaniowych, sposobu prezentacji oraz otoczenia, w jakim są prezentowane. Przedstawianie w znakowaniu, prezentacji i reklamie żywności informacji o jej właściwościach odżywczych i zdrowotnych jest dość powszechne. Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. [14] w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności wprowadza definicję oświadczenia, jako: „każdy komunikat lub przedstawienie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że żywność ma szczególne właściwości”. Najczęściej stosowane w oznakowaniu suplementów diety „oświadczenie zdrowotne” oznacza każde oświadczenie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy kategorią żywności, daną żywnością lub jednym z jej składników a zdrowiem. Szczególną podgrupą oświadczeń zdrowotnych są oświadczenia dotyczące zmniejszenia ryzyka choroby. Zgodnie z definicją rozporządzenia są to oświadczenia zdrowotne, które stwierdzają, sugerują lub dają do zrozumienia, że spożycie danej żywności, lub jednego z jego składników, znacząco zmniejsza jakiś czynnik ryzyka w rozwoju choroby dotykającej ludzi. Rozporządzenie to określa ogólne wymagania dotyczące stosowania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych oraz szczegółowe warunki stosowania oświadczeń żywieniowych. Zgodnie z rozporządzeniem [14], oświadczenia żywieniowe i zdrowotne nie mogą: a) być nieprawdziwe, niejednoznaczne lub wprowadzające w błąd, b) budzić wątpliwości co do bezpieczeństwa lub adekwatności odżywczej innej żywności, 14 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora c) zachęcać do nadmiernego spożycia danej żywności lub stanowić przyzwolenia dla niego, d) stwierdzać, sugerować lub dawać do zrozumienia, że zrównoważony i zróżnicowany sposób odżywiania się nie może zapewnić odpowiednich ilości składników odżywczych w ujęciu ogólnym, e) odnosić się do zmian w funkcjonowaniu organizmu w sposób wzbudzający lub wykorzystujący lęk u konsumenta za pomocą tekstu bądź obrazów, przedstawień graficznych lub symbolicznych. Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne muszą być zgodne z ogólnie przyjętymi dowodami naukowymi i być nimi potwierdzone. Stosowanie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy można oczekiwać, że przeciętny konsument zrozumie opisane w oświadczeniu korzystne działanie, a także, kiedy składnik odżywczy lub inna substancja, której dotyczy oświadczenie, występuje w postaci przyswajalnej przez organizm. Postać suplementu diety Powszechność dostępności suplementów diety powoduje, że każdy klient może zaopatrzyć się w tego typu środki spożywcze w nieograniczonej ilości. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. [9] na oznakowaniu suplementu diety należy zamieścić informację o zalecanej porcji produktu do spożycia w ciągu dnia oraz „ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia”. Problemem jest określenie „porcja”, które nie we wszystkich przypadkach oznakowania suplementu diety może być zrozumiała dla klienta. W definicji suplementu diety [17] podane jest, że wprowadzany jest on „do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych”. Niektóre suplementy diety wprowadzane są na rynek w postaci batonów, a baton jako postać suplementu diety nie jest wymieniony w definicji suplementu diety w ustawie. Skrajnymi przykładami niewłaściwej postaci produktu oraz błędnego oznakowania mogą być takie produkty, jak mieszanki suszonych ziół przeznaczone do sporządzania nalewki (po dodaniu alkoholu) stosowanej następnie wewnętrznie, jak i zewnętrznie do nacierań. Takie produkty nie tylko nie spełniają definicji suplementu diety, ale także mogą konsumenta wprowadzić w błąd co do jego przeznaczenia. SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 15 Szata graficzna opakowań suplementów diety Szata graficzna opakowania, jego kształt, barwy zastosowane na opakowaniu produktu mają na celu przyciągnięcie uwagi klienta. Każdy producent chce, aby na półce sklepowej wśród wielu atrakcyjnych produktów jego wyrób zajmował szczególne miejsce. Konsument często wybiera to co już zna, a producenci często wykorzystują tę cechę, nadając szacie graficznej opakowania suplementu diety wygląd bardzo podobny do tego, jaki mają leki, co może wprowadzać w błąd. Nazwy suplementów diety mogą wprowadzać konsumenta w błąd poprzez nazwę, która sugeruje właściwości lecznicze lub też zapobiegania chorobom, produktu zakwalifikowanego przecież jako środek spożywczy. Niektóre suplementy diety mają nazwy takie same jak leki. W niektórych przypadkach w nazwie suplementu diety znajdują się elementy, który sugerują, że dany produkt ma właściwości lecznicze (np. gdy w nazwie jest słowo „lek”). Producenci suplementów diety nie mogą w ich nazwie zawierać informacji przypisującej danemu środkowi spożywczemu właściwości „nadprzyrodzonych”, przykładem mogą być produkty, które w części swojej nazwy zawierają określenie „cud przyrody”. W niektórych przypadkach sama nazwa firmy, będącej producentem suplementu diety jest już bardzo myląca. Taka nazwa firmy wyeksponowana na opakowaniu produktu, będącego środkiem spożywczym, nie kojarzy się z produktem, którego zadaniem jest uzupełnienie normalnej diety, lecz z jego właściwościami leczniczymi. Przykładami sformułowań, zamieszczonych na etykietach suplementów diety, które mogą sugerować właściwości lecznicze produktu mogą być: „łagodzi suchy kaszel”; „w przypadku gorączki i w okresie zdrowienia”; „na gardło i kaszel”; „w naturalny sposób obniża prawdopodobieństwo wystąpienia zmian miażdżycowych, wspomaga serce i układ krążenia”; „działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybicznie”; „to naturalny antybiotyk”; „jest skuteczny we wczesnych stadiach paradontozy i chorób dziąseł”. Skład suplementów diety Zawartość witamin i składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny obecnych w suplemencie diety deklaruje się w oznakowaniu w postaci liczbowej. Przykładami produktów o przekroczonej zawartości witamin mogą być te, w których deklarowana ilość witaminy B6 wynosi 50 lub 75 mg, co stanowi przekroczenie UL – najwyższego tolerowanego spożycia określonego przez Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) na 25 mg. Dodatkowo zamieszczona informacja, że „przyjmowanie takiej ilości witaminy B6 przez długi czas może powodować odczucie mrowienia i zdrętwienia”, w aspekcie bezpieczeństwa klientów, budzi bardzo duże wątpliwości. Dawki kwasu foliowego w suplementach diety do 1000 μg, a więc do poziomu 16 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora przyjętego jako „safe upper level” wydają się nie budzić wątpliwości. Na rynku znajdują się jednak produkty, w których ilości kwasu foliowego są przekroczone. W przypadku przekroczenia spożycia witaminy B6 mogą pojawić się problemy neurologiczne, a w przypadku spożycia zbyt dużych ilości kwasu foliowego, szczególne zagrożenie może wystąpić u osób chorych na epilepsję, ponieważ kwas foliowy może zaburzać działanie leków przeciwdrgawkowych. Przykładami innych substancji, oprócz witamin i składników mineralnych, których ilości zawarte w suplementach diety mają wpływ na bezpieczeństwo produktu mogą być: – rutyna, która w jednym z oferowanych produktów znajduje się w zalecanej dobowej dawce 300 mg, gdy produkty lecznicze zawierają jej 20 mg; – kofeina, która w produkcie znajduje się w zalecanej dobowej dawce 200 - 300 mg, gdy tymczasem produkty lecznicze zawierają jej 40 mg; – izoflawonoidy, których ilość nie może przekroczyć 30 mg zgodnie z uchwałą nr 8/2007 i 9/2007 Komisji ds. Produktów z Pogranicza MZ z dnia 26 kwietnia 2007 r.; – glukozamina, której ilość wynosi w preparacie 1500 mg. Takie produkty nie mogą być definiowane jako suplementy diety, ponieważ produkt leczniczy, który zawiera glukozaminę, jest stosowany w dawce dobowej od 1200 mg do 1500 mg substancji czynnej; – EPA (kwas eikozapetaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy). W oferowanym suplemencie diety w zalecanym dziennym spożyciu zawiera 1200 mg EPA i 800 mg DHA, podczas gdy codzienna dieta powinna dostarczać 200 mg LCPUFA n-3 (długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny n-3). Stosowanie wyższych dawek uzasadnione jest przez pacjentów ze zdiagnozowanymi zaburzeniami stanu zdrowia. Na przykład American Hart Association zaleca, aby pacjenci ze zdiagnozowaną chorobą serca przyjmowali po konsultacji z lekarzem 1 g dziennie kwasów EPA i DHA, zaś osoby z hiperlipidemią 2 - 4 g tych kwasów, pod kontrolą lekarza; – koenzym Q10, którego zawartość w dostępnym suplemencie diety, w dziennej porcji, wynosi 60 mg koenzymu Q10. A koenzym Q10 w ilości 30 mg jest stosowany w produktach leczniczych zarejestrowanych w Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych. Na niektóre składniki suplementów diety musiały zostać także nałożone pewne uregulowania dotyczące ilości. Zgodnie z opinią ekspertów z dnia 18 września 2006 r., (uchwała nr 22/2006 Komisji Kwalifikacji Produktów Pogranicza), dopuszczalna zawartość korzenia żeń-szenia w suplementach diety wynosi 500 mg (w przeliczeniu na suchą masę) na dobę. Ponadto, dawkowanie nie powinno przekraczać 1 tabletki na dobę oraz nie powinno się stosować preparatu dłużej niż 3 miesiące. SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 17 W niektórych przypadkach w suplementach diety obecne są formy chemiczne witamin i składników mineralnych nie ujęte w aktach prawnych regulujących te kwestie. Zgodnie z § 6. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. [9] w produktach tych do 31 grudnia 2009 r. mogły być stosowane witaminy i składniki mineralne inne niż określone w zał. 1. do rozporządzenia lub ich formy chemiczne inne niż określone w zał. 2. do rozporządzenia jeśli: 1) były one stosowane w procesie produkcji suplementów diety wprowadzanych do obrotu w jednym lub więcej państw członkowskich UE przed r.; 2) Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności nie wydał negatywnej opinii dotyczącej możliwości ich stosowania na podstawie dokumentacji uzasadniającej ich użycie, złożonej do Komisji Europejskiej przez jakiekolwiek państwo członkowskie nie później niż do r. W obowiązujących przepisach prawnych brak jest niestety szczegółowych regulacji odnośnie stosowania innych niż witaminy i składniki mineralne składników aktywnych. W dyrektywie 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. [3], w sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw Członkowskich odnoszących się do suplementów żywnościowych, określono że: „istnieje cały szereg substancji odżywczych i innych składników, które mogą występować w suplementach żywnościowych, w tym, ale nie wyłącznie, witaminy, składniki mineralne, aminokwasy, niezbędne kwasy tłuszczowe, błonnik oraz różne ekstrakty roślinne i ziołowe”. W dalszej części zapisano, że „określone przepisy dotyczące substancji odżywczych, innych niż witaminy i składniki mineralne, lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub fizjologiczny, stosowanych jako składniki suplementów żywnościowych, należy ustanowić na późniejszy etapie, pod warunkiem, że dostępne będą odpowiednie właściwe dane naukowe na ich temat. Do czasu przyjęcia takich określonych przepisów wspólnotowych i nie naruszając postanowień Traktatu, można stosować krajowe przepisy dotyczące substancji odżywczych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub fizjologiczny, stosowanych jako składniki suplementów żywnościowych, odnośnie do których nie przyjęto określonych przepisów wspólnotowych”. W składzie suplementów diety znajduje się szereg surowców roślinnych, które mogą być stosowane jako pojedyncze produkty lecznicze roślinne i umieszczone są na stronie internetowej Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych i Wyrobów Medycznych i Preparatów Biobójczych. Do takich surowców roślinnych należą między innymi: ziele przywrotnika (Alchemilla vulgaris); korzeń arcydzięgla (Angelika archangelka); nagietek lekarski (Calendula officinalis); bez czarny (Sambucus nigra); wiązówka błotnista (Fillipendula almaria); kwiatostan głogu (laevigata); miłorząb japoński (Ginko biloba); kozłek lekarski (Valeriana officinalis); morszczyn pęcherzykowaty (Fucus vesiculosus); melisa lekarska (Melisa officinalis); koper włoski (Anethum graveolenes); 18 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora nostrzyk żółty (Melilotus officialis); łopian większy (Arctium lappa); jeżówka purpurowa (Echinacea); męczennica cielista (Passiflora incarnata); dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum); hyzop lekarski (Hyssopus officialis); babka lancetowata (Plntago lanceolata); krwawnik pospolity (Achillea millefolium); owoc palmy białej (Selix alba); kora śliwy afrykańskiej (Pygeum africanum); palma sabalowa (Serenoa repens); kwiatostan lipy (Tilia) i in. Za uznaniem, że produkty zawierające ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego nie są żywnością, zaś zakwalifikowane zostać powinny jako produkty lecznicze, przemawia opinia ekspertów w postaci uchwały Nr 2/2007 Komisji ds. Kwalifikacji Produktów z Pogranicza. Wiele składników występuje zarówno w suplementach diety, jak i w produktach leczniczych, np.: prawoślaz lekarski (Althaea officialis); arcydzięgiel chiński (Archangelica officialis); skrzyp polny (Equisetum arvense); podbiał pospolity (Tussilago farfara); kozieradka pospolita (Trigonellae foenum-graecum); lukrecja (Glycyrrhiza gabra); chmiel zwyczajny (Humulus lupulu); rumianek pospolity (Matricaria chamomille); borówka czernica (Vaccinium myrtillus); babka jajowata (Plantago opata); babka płesznik (Plantago psyllium); ostropest plamisty (Silybum marianum). W ostatnich latach coraz częściej stosowane są także rośliny pochodzące z Azji, kolcowój chiński, pochrzyn japoński, żeń-szeń czy też z Ameryki Południowej, maca, opuncja, sok noni. Wiele środków spożywczych kwalifikowanych jest jako nowa żywność. Przed wprowadzeniem do obrotu musi ona przejść procedurę zgodnie z zapisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 258/97 z dnia 27 stycznia 1997 r. [11]. Taka sytuacja dotyczy produktów np. zawierających sok z owoców Morinda citrifolia (sok z owoców noni) czy olej arganowy, które dopuszczane są do obrotu na terytorium UE w procedurze uproszczonej na podstawie opinii właściwych jednostek naukowo-badawczych. Jest wiele preparatów z nieudokumentowaną historią spożycia substancji w nich zawartych w krajach UE przed 15 maja 1997 r. Wiele procedur aplikacyjnych dotyczących oceny składnika przez Komisję trwa. Przykładami takich substancji mogą być: owoc baobabu (nowy składnik żywności, suszony miąższ baobabu, ma zezwolenie na wprowadzanie do obrotu na mocy decyzji KE 2008/575/EC), Hoodia, Coriolus; Montmorillonit; substancja czynna „Aquamin F” pochodząca z czerwonych wapiennych glonów morskich Lithothamnion species; Gynostemma (Gynosterma pentaphyllum); Stevia rebaudiana Bertoni (dnia 22 lutego 2000 r. Komisja wydała decyzję Nr 2000/196/EC odmawiającą zezwolenia na wprowadzenie do obrotu roślin i suszonych liści Stevia rebaudiana Bertoni); owoc Evodia; rdestowca japońskiego; wyciąg z liści morwy białej. SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 19 W niektórych przypadkach nie wiadomo jakie substancje kryją się pod nazwami substancji zastosowanych w preparatach, np. bezpieczny ekstrakt z musli, ekstrakt z ptasich embrionów, czy też ekstrakt z liści Banaba, nowozelandzkie Colostrum. Niektóre suplementy diety zawierają składniki z roślin (ekstrakty, wyciągi), które są źródłem substancji o różnym działaniu np.: – gorzka pomarańcza (Citrus arantium) będąca źródłem synferyny. Zgodnie z opinią Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Rzeczpospolitej Polskiej (URPLWMiPB) z dnia 5 marca 2009 r., synferyna nie powinna być składnikiem suplementów diety ze względu na niebezpieczeństwo związane z jej stosowaniem – podwyższa ciśnienie tętnicze, zakłóca rytm pracy serca, wchodzi w interakcje z kofeiną i efedryną, podnosi temperaturę ciała, działa hipertermicznie. Ponadto zgodnie z ww. opinią w doniesieniach literaturowych opisano przypadki zapaści, arytmii oraz tachykardii po zastosowaniu preparatów zawierających synferynę; – aloes (Aloe vera). Produkty, w których składzie znajduje się aloes i jego przetwory mogą zawierać aloinę. Aloina należy do antraglikozydów – grupy związków wykorzystywanych w lecznictwie jako środki przeczyszczające. Przetwory z liści aloesu ze względu na zawartość wielocukrów, glikoprotein, kwasów organicznych oraz mikroelementów mogą być cennym uzupełnieniem diety człowieka jako składnik suplementów diety. Ze względu na zawartość aloiny powinny również spełniać wymagania określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1334/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środków aromatyzujących i niektórych składników żywności o właściwościach aromatyzujących do użycia w oraz na środkach spożywczych. W myśl rozporządzenia aloina nie może być dodawana do środków spożywczych lub do aromatów, ale może występować w środkach spożywczych zarówno naturalnie, jak też w wyniku dodatku aromatów uzyskanych z surowców naturalnych; – nasiona senesu oraz korzeń rzewienia. W produktach są nasiona senesu oraz korzeń rzewienia, jako surowce antranoidowe w celach przeczyszczających, były one przedmiotem opinii wiodących ekspertów w dziedzinie żywienia i farmacji. Składniki te mogą być niezależnie od dawki stosowane wyłącznie w produktach leczniczych. Stwierdzenie to znalazło odzwierciedlenie również w ocenie ryzyka dokonanej przez ekspertów z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny. Podstawą zakwalifikowania produktów zawierających senes do produktów leczniczych jest opinia Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych i Preparatów Biobójczych stwierdzająca, że kora kruszyny, liść senesu oraz inne surowce aneroidowe stosowane w celach przeczyszczających mogą być stosowne niezależnie od dawki wyłącznie w produktach leczniczych. 20 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora Spożycie suplementów diety a aspekt bezpieczeństwa konsumentów Suplementy diety wprowadzane do obrotu nie mogą stanowić zagrożenia dla zdrowia i życia konsumentów. Suplementacja diety witaminami i składnikami mineralnymi w wielu przypadkach może przyczynić się do lepszej realizacji zaleceń żywieniowych. Jednak należy pamiętać o istniejącym ryzyku spożycia nadmiernych ilości witamin i składników mineralnych, które może wywoływać skutki uboczne. Zapewnienie bezpieczeństwa stosowania suplementów diety należy do obowiązku producentów, ważne jest zatem zamieszczanie przez producentów na etykietach suplementów diety rzetelnych informacji na temat ewentualnych przeciwwskazań do stosowania, możliwych interakcji z lekami lub innymi składnikami żywności, ewentualnej konieczności konsultacji z lekarzem lub dietetykiem przed zastosowaniem produktu. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy należy zalecać racjonalny sposób żywienia, zapewniający pokrycie zapotrzebowania na wszystkie potrzebne składniki pokarmowe. Niewłaściwe stosowanie suplementów diety (np. nieuzasadniona suplementacja, przyjmowanie większych dawek niż zalecił producent), brak rzetelnej informacji na etykiecie dotyczącej przeciwwskazań do stosowania oraz stosowanie większej ilości suplementów diety może wiązać się z ryzykiem wystąpienia niekorzystnych działań na organizm człowieka. Stwierdzono np., że u osób palących papierosy suplementacja β-karotenem w dawkach 20 - 50 mg dziennie zwiększa ryzyko występowania raka płuc [6]. Inne badania wskazują, że jednoczesne stosowanie witaminy E i leków przeciwzakrzepowych (np. warfaryna, acenokumarol) może nasilać działanie przeciwzakrzepowe i zwiększać ryzyko krwawień [6]. Miłorząb japoński (Ginko biloba) wykazujący właściwości hamujące agregację płytek krwi, także może wchodzić w interakcję z lekami przeciwzakrzepowymi, np. z kwasem acetylosalicylowym (z aspiryną). Zmniejszenie agregacji płytek krwi wiąże się z możliwością wystąpienia krwotoków wewnątrzczaszkowych. Ryzyko krwawień jest zwiększone przy łącznym stosowaniu witaminy E. Jednoczesne stosowanie przez długi czas miłorzębu japońskiego i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu, diklofenaku, ketaprofenu) nasila działanie drażniące błonę śluzową żołądka i może spowodować krwawienie z przewodu pokarmowego [5]. Przyjmowanie natomiast żeń-szenia (Panax ginseng) może wzmagać działanie leków przeciwcukrzycowych (np. insuliny), nasilając hipoglikemię (obniżenie poziomu cukru we krwi), niwelować działanie leków przeciwnadciśnieniowych (np. amlodipiny, ditiazemu) i wpływać na ciśnienie krwi, wzmagać działanie leków przeciwzakrzepowych, co zwiększa ryzyko krwawień [5]. Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis) może stać się szkodliwy w połączeniu z innymi substancjami, które zmieniają działanie śluzów (np. alkohol, garbniki, żelazo). Nie powinno się stosować także wyciągu z prawoślazu z innymi lekami, gdyż może on zmniejszać ich przyswajanie [5]. Wiązówka błotna SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 21 (Filipendula almaria) zawiera w swoim składzie salicylany i nie może być stosowana przez osoby uczulone na te związki. Salicylany zawiera także wierzba biała (Selix alba), a stosowana w zbyt dużych dawkach może ponadto powodować zaburzenia, np. nudności lub biegunkę, nie powinny jej stosować osoby cierpiące na wrzody żołądka lub dwunastnicy. Zawarte w korze wierzbowej garbniki mogą również wywoływać zaburzenia czynności przewodu pokarmowego [5]. Śliwa afrykańska (Pygeum africanum) może powodować niepożądane skutki uboczne: zaburzenia trawienia, nudności, zaparcia lub biegunkę. Nie powinny jej przyjmować osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze, małe dzieci i kobiety w ciąży [5]. Nostrzyk żółty (Melilotus officialis) zawiera kumaryny, szczególnie meliloyozyd (wzmacniający naczynia żylne) oraz flawonoidy. Długotrwale stosowany wywołuje wiele skutków ubocznych ze względu na hepatotoksyczne działanie jego składników [5]. Produkty, które w swoim składzie zawierają pyłki traw powinny mieć na opakowaniu zamieszczoną informację, że produkt może wywoływać reakcje alergiczne. Niektóre suplementy opatrzone są informacją „należy przyjmować pod kontrolą lekarza”, co budzi bardzo duże wątpliwości co do bezpieczeństwa stosowania danego suplementu diety. Na rynku pojawiają się także takie suplementy diety, które mają ten sam skład ilościowy i jakościowy, jednak na rynku funkcjonują pod różnymi nazwami. Taka sytuacja może wprowadzić konsumenta w błąd i zagrozić jego bezpieczeństwu. Szczególnym przypadkiem są suplementy diety kierowane do dzieci. Często zdarza się, że adresatami danego produktu mają być dzieci poniżej 2 roku życia, a często także niemowlęta. Niektóre suplementy diety mają w nazwie określenie „dla dzieci”, gdy tymczasem sposób użycia przewiduje stosowanie go także przez osoby dorosłe. Podsumowanie Dzięki kwalifikacji suplementów diety jako środków spożywczych mogą one być oferowane w każdym sklepie spożywczym, co niewątpliwie zwiększyło możliwość nabywania tych produktów przez klientów. Innym bardzo ważnym czynnikiem finansowym dla firm farmaceutycznych jest fakt, że kwalifikacja danego produktu jako suplementu diety zwalnia od bardzo kosztownych i bardzo często długotrwałych badań klinicznych. Warunkiem prawidłowego żywienia człowieka jest całkowite pokrycie jego zapotrzebowania na energię i wszystkie składniki pokarmowe potrzebne do rozwoju fizycznego i umysłowego oraz zachowania pełni zdrowia. Suplementy diety mogą stanowić uzupełnienie normalnej diety. Pod pojęciem normalnej diety należy rozumieć zwyczajową dietę, składającą się z tradycyjnych produktów żywnościowych. Musi zatem zawierać różnorodne produkty, czyli warzywa, owoce, produkty z pełnego ziarna, produkty strączkowe, produkty mleczne oraz ryby i chude mięso. Dieta powinna dostarczać wszystkich składników odżywczych w ilościach spełniających normy, ustalone 22 Grażyna Krasnowska, Tadeusz Sikora i zalecane na podstawie ogólnie przyjętych danych naukowych. Wyniki sondaży wskazują jednak, że w diecie ludności na całym obszarze Wspólnoty nie są spełniane wymogi w odniesieniu do wszystkich substancji odżywczych. W związku z powyższym uzupełnianie diety suplementami zawierającymi witaminy i składniki mineralne, czyli niezbędne składniki odżywcze, należy uznać za uzasadnione. Trzeba jednak mieć na względzie, że nadmierne spożycie witamin i składników mineralnych może wywoływać skutki niekorzystne dla zdrowia. Literatura [1] Brzozowska A., Roszkowski W., Pietruszka B., Kałuża J.: Witaminy i składniki mineralne jako suplementy diety. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2005, 4 (45) Supl., 5-16. [2] Commission staff working document „Characteristics and perspectives of the market for food supplements containing substances other than vitamins and minerals” – Bruksela, SEC(2008) 2976. [3] Dyrektywa 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw Członkowskich odnoszących się do suplementów żywnościowych. [4] Dyrektywa Komisji 2006/37/WE z dnia 30 marca 2006 r. zmieniająca załącznik II do dyrektywy 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie włączenia niektórych substancji. [5] Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., Błach-Olszewska Z., Długosz A.: Fitoterapia i leki roślinne. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2007. [6] Poskoczym K., Stoś K., Wojtasik A., Dolna-Chudobińska A., Starnawska-Oleńko A., Ciok J.: Nadzór nad środkami spożywczymi wprowadzanymi po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które podlegają procedurze powiadomienia Głównego Inspektora Sanitarnego. Transition Facility PL/06/IB/EC/01. Warszawa 2009. [7] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych. Dz. U. 2007 r. Nr 137, poz. 966 z późn. zm. [8] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2011 r. w sprawie wzoru formularza powiadomienia o produktach wprowadzonych po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, rejestru produktów objętych powiadomieniem oraz wykazu krajowych jednostek naukowych właściwych do wydawania opinii. Dz. U. 2011 r., Nr 80, poz. 437. [9] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety. Dz. U. 2007 r. Nr 196, poz. 1425 z późn. zm. [10] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 18 maja 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie składu oraz znakowania suplementów diety. Dz. U. 2010 r., Nr 91, poz. 596. [11] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 258/97 z dnia 27 stycznia 1997 r. dotyczące nowej żywności i nowych składników żywności. Dz. Urz. WE L 43, s. 1, 1997/02/14. [12] Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. Dz. Urz. WE L 31, [13] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych. Dz. Urz. UE L 364, s. 5. [14] Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności. Dz. Urz. UE L 12, s. 3 z późn. zm. SUPLEMENTY DIETY A BEZPIECZEŃSTWO KONSUMENTA 23 [15] Rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji. Dz. Urz. UE L 404, s. 26. [16] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1170/2009 z dnia 30 XI 2009 r. zmieniające dyrektywę 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, w odniesieniu do wykazów witamin i składników mineralnych oraz ich form chemicznych, które można dodawać do żywności, w tym suplementów żywnościowych. Dz. Urz. UE L 314, s. 36. [17] Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006 r. Dz. U. 2006 r. Nr 171, poz. 1225 z późn. zm. [18] Ustawa: Prawo farmaceutyczne z dnia 6 września 2001 r. Dz. U. 2008 r. Nr 45, poz. 271. DIETARY SUPPLEMENTS VS CONSUMER SAFETY S u m m a r y Pursuant to food and drug laws, dietary supplements are defined as foodstuffs. Therefore, they are commonly available; this fact causes that the interest therein of health-aware consumers increases. Detailed requirements on this group of foods are regulated by legal articles resulting from EU directives and regulations, as well as from the Polish domestic law. Among other things, they describe the permissible maximum content levels of vitamins and mineral components, as well as their chemical forms, which can be applied in the dietary supplements. Less precisely determined are the permissible amounts of biologically active, plant-derived substances including those used in medicinal preparations. Scientific research is still continued; they comprise all aspects of consumer safety as regards the use of those compounds by different groups of people (children, the elderly, people with certain metabolic disorders, etc.). Manufacturers or distributors of foodstuffs being marketed are responsible for their health safety. They must comply with the requirements on how to label their products since the label contents placed on the product packaging should contain, among other things: the clear term “dietary supplement”, the recommended daily intake, and the name of a nutrient. The dietary supplementation is a very good remedy to eliminate some nutrition-dependent deficiencies in human organisms. However, it also generates some potential risks to consumers in the case of unreasonable and excessive use of such products. Key words: dietary supplement, consumer, safety

GvdD.

o8shed987i.pages.dev/95

o8shed987i.pages.dev/94

o8shed987i.pages.dev/52

o8shed987i.pages.dev/96

o8shed987i.pages.dev/46

o8shed987i.pages.dev/32

o8shed987i.pages.dev/28

o8shed987i.pages.dev/78

babka jajowata odchudzanie forum